Chuyện kể rằng cách đây hơn 20 năm, có một quốc gia nghèo khó nọ – tạm gọi là tiểu quốc. Sau một thời gian dài tự cung tự cấp, tiểu quốc nhận thấy nghèo vẫn nghèo, khó vẫn khó, dẫu là rừng vàng biển bạc thì cũng không thể xẻ ra dùng mãi, nên đã quyết định mở cửa giao lưu với thế giới bên ngoài.
Thời điểm đó, có một cường quốc nhất nhì thế giới đã sản xuất được một loại xe gắn máy hai bánh thật vi diệu, vừa hiện đại lại vừa tiện lợi, thế nên tiểu quốc mới lân la sang hỏi thăm để mua về dùng, thay cho sức người sức ngựa vốn đã lạc hậu lại còn vất vả. Nhưng thật bất ngờ, kẻ bán nhất định KHÔNG bán, dù người mua đầy thiện chí mua – và cũng không thiếu tiền.
Cường quốc bảo rằng xe này tốc độ cao, đường sá hạ tầng của nước bạn chưa hoàn thiện, mua xe này về dùng sẽ không an toàn, nguy hiểm đến tính mạng.
Thế rồi cường quốc đề xuất bỏ tiền viện trợ xây dựng đường sá, cơ sở hạ tầng bài bản cho tiểu quốc trước, sau đó mới bán xe.
Wao, quả là nghĩa cử cao đẹp của một cường quốc. Còn tiểu quốc, những ngày đầu tiên chập chững mở cửa bước ra thế giới đã có ngay anh hào dang tay giúp đỡ, âu cũng là nhờ ăn ở.
—
Có một anh sinh viên nọ, tố chất thông minh, học lực thuộc hàng khá giỏi, tựu trung là năng lực tốt. Vừa mới ra trường, anh kiếm được việc ngay ở một tập đoàn tầm cỡ thế giới (tạm gọi là tập đoàn X), ở đó phân công lao động đã đạt tới mức thượng thừa. Là một chuyên viên, anh chỉ cần làm đúng công việc của mình, việc hành chính đã có hành chính lo, cà phê mỗi sáng đã có người pha sẵn, bàn ghế mỗi ngày đã có người dọn dẹp ngăn nắp, kế hoạch ngày/tuần/tháng/năm cũng đã được lập sẵn cho rồi. Chung quy lại, anh đã tìm được một công việc trong mơ.
Nhớ lại thời gian đầu, có vài lần anh đề xuất với sếp vài ý tưởng, vài giải pháp để cải tiến công việc, cải thiện năng suất lao động, nâng cao chất lượng sản phẩm… Nhưng ngay lập tức, sếp đã gạt phăng đi: “Anh cứ làm công việc của anh là được rồi, chúng tôi trả tiền cho nó. Chúng tôi đã có bộ phận chiến lược riêng, với mấy trăm cái đầu siêu việt tập trung ở đó, anh không thể nào giỏi hơn họ được đâu!”.
Dần dà, anh cũng chả buồn nỗ lực nữa. Công việc trong mơ, sự nghiệp trong mơ, việc gì phải cố. Dẫu có cố cũng có ai cần đâu?!
—
Có một cậu bé 5 tuổi nọ, được sinh ra trong một gia đình tương đối đầy đủ. Ba mẹ, ông bà đều mong muốn mang lại cho con những gì tốt đẹp nhất, cả về vật chất lẫn tình yêu thương.
“Con trai, để ba thay quần cho”.
“Con không nên mặc chiếc áo màu đỏ dài tay đó, nó không hợp với con”.
“Để bà mang giày cho con nhé”.
“Con không thích ăn cơm với cá à? Vậy để bà cắt xúc xích cho con ăn”.
“Con uống nước cam đi, để tăng sức đề kháng”.
“Con đi học hôm nay có vui không? Trưa con có ngủ không? Con có ngồi ăn nghiêm túc không? Có bị bạn nào chọc ghẹo không?”
Đây là những câu nói cậu bé ấy thường xuyên phải lắng nghe mỗi ngày. Ngày qua ngày, vô hình cậu bé bị đặt vào vị thế lệ thuộc, lười suy nghĩ, và cả nũng nịu, lười biếng, luôn trông chờ sự giúp đỡ. Dần dần, tất cả những điều đó sẽ lớn lên thành cảm giác bất lực, vô dụng, và dựa dẫm.
—
Quay lại câu chuyện của tiểu quốc. 20 năm sau, mỗi lần muốn xây thêm đường sá/cầu cống/nâng cấp hạ tầng, tiểu quốc lại tiếp tục đi ngoại giao và vận động, kiểu gì cũng sẽ có người cho, kiểu gì cũng sẽ được người giúp.
20 năm, khi thế giới đã và đang chứng kiến bao nhiêu những phát kiến, những thành tựu kỳ tài, thì tiểu quốc kia nghèo vẫn còn nghèo, khó vẫn hoàn khó.
Quay lại câu chuyện của anh chuyên viên. Năm tháng trôi qua, đùng một cái tập đoàn X rút vốn, tái cơ cấu để đầu tư vào một thị trường khác, anh chới với. Sau bao nhiêu năm ngủ quên trong an nhàn, anh không biết mình sẽ bắt đầu lại từ đâu?!
Còn câu chuyện của cậu bé 5 tuổi kia, tương lai như thế nào, chúng ta cũng có thể phần nào phỏng đoán ra được…
Có thể động cơ của cường quốc kia, tập đoàn X, và ông bà ba mẹ của cậu bé 5 tuổi là không giống nhau. Nhưng nếu nhìn vào những hành động, đâu đó chúng ta có thể thấy một vài nét tương đồng. Và theo thời gian, kết quả cũng không thể không khiến chúng ta phải suy ngẫm.
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc. Muốn có được cái thứ 3 (Hạnh phúc), thì phải nỗ lực xây dựng cái số 1 (Độc lập), đó là chân lý.
Be Daddy – Be Happy | Nhật Võ
